Երբեք չեմ փայլել օտարամոլությամբ, ավելին, միշտ համարել եմ, որ օտարամոլությունը, այն ամենը, ինչ համարվում է ծայրահեղականություն` միայն չարիք է: Բայց... Բոլորովին վերջերս ինձ մի հարց տվեցին, թե ինչու ես ուզում լքել սեփական հայրենիքդ, ինչու ես ուզում տունդ օտար ափերում շինել և ինչու ես ուզում սիրել օտար ափերում: Մի ժամանակ առաջ մի քիչ կդժվարանայի պատասխանել կամ էլ, լավագույն դեպքում, կասեի, որովհետև այնտեղ ավելի մեծ հնարավորություն կա քեզ ՄԱՐԴ զգալու` իսկապես ՄԱՐԴ:
Բայց հիմա, ես դրա հիմնավոր պատասխանը գիտեմ: Ես սիրում եմ իմ հայրենիքը` իսկապես սիրում եմ, բայց ինչ է հայրենիքը?: Հայրենիքը` հողը, ջուրը, սարերը /հայերի համար միայն Արարատը/, լեռները ու քարերը չեն: Հայրենիքը ոչ էլ կառավորությունն ու ընդիմությունն է /ինչպես ոմանք մտածում են/: Հայրենիքը` ժողովուրդն է, որ այստեղ ապրել ու ապրում է, շինում ու բարգավաճում է այս հողակտորը, որը կոչվում է Հայաստան /չնայած Արմենիա ավելի լավ է հնչում, քան Հայաստան/: Ու ես սիրում եմ այդ հայրենիքը: Բայց ինչպես ամեն բան այս մեծ աշխարհում, այնպես էլ Սիրելը` իր բոլոր դրսևորումներով, հանդիսանում է հեղհեղուկ երևույթ: Ու այդ հեղեղուկը պատել է և ինձ:
Ամեն անգամ լսելով, որ հայ ժողովուրդը ամենահինն է, ամենայուրօրինակը, ամենաանբասիրն ու բարոյականը, որ ՀԱՅ ԿՆՈՋԸ այսինչն ու այնինչը չի սազում` ակամա ապուշ եմ կտրում ու էլի հիշում Սիրո` հեղհեղուկ լնելու մասին: Ախր ինչու, ինչու ենք մենք այսպես խոսում? Ինչու ենք գովում մեզ, մեզ գերադասում? Ամենհին ազգն եք, հըմմմ, կասկածելի է: Էդ դեպքում ինչ պիտի ասեն եգիպտացիները, չինացիները, հնդիկները, հույները ու պարսիկները: Նրանք ովքեր են? Նրանք ուր էին, երբ մենք աշխարհն էինք կերտում մեր` անճաշակ ձևով: Հիմա ձեզնից շատերը էսպես էլ կասեն: Իմիջայլոց` մեր շինարարական տաղանդի մասին: Երևի Աստված ճիշտ է արել, որ հայերին գեր տերության կարգավիճակ չի տվել, այլապես ամբողջ աշխարհը կթաղվեր անհասկանալի, աբսուրդի հասնող չափսերի, ճարտարապետության մեջ գոյություն չունեցող երկրաչափական մարմիների, անճաշակության /բոլոր ոլորտներում/ մեջ: Ու մենք դեռ մեզ համարում ենք գեր ազգ` հա գեր ազգ ենք, բան չունեմ ասելու, բայց մարմնի կառուցվածքով միայն: Ամենաբարոյականն ենք ու ամենանբասիրը: Ամենաբարոյականը` թույլ տվեք չհամաձայնել: Անբարոյականություն է, երբ ստում ես, խաբում, 'քցում', դավաճանում, քո եսը ամեն ինչից ու բոլորից գերադասում, սողում, սապոնվում ու առավոտից երեկո մտածում ես ում վատություն կամ չարություն անելն է` ԱՆԲԱՐՈՅԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ: Դե, հիմա ինձ ասեք, որ մենք էսպիսինը չենք: Ես անհատական նկատի չունեմ, այլ ընդհանրական: Բախտս մի քիչ բերել է` ինձ շրջապատող ընկերներս, ծանոթներս, հարազատներս էսպիսին չեն, բայց, ցավոք, նրանք շատ քիչ մասն են կազմում:
Որոշ ժամանակ առաջ կհամաձայնեի, որ խելացի ազգ ենք, բայց...
Բայց մի պահ մտածում ես, եթե խելացի ազգ լինեինք, ամեն խաժամուժի ու խուժանի թույլ չէինք տա մտնել, ավիրել, բռնաբարել ու տիրանալ այս երկրին: Հպատանում ենք, որ Տիգրան ենք ունեցել, բայց մեր անգրագիտության, մեծամտության ու ՔՑԵԼՈՒ մեծ տաղանդի ''շնորհիվ" կորցրինք այն ամենն, ինչ էդ մարդը մեզ թողել էր: Սա է խելացիությունը?: Երբ երկիրդ վաճառում ես օտարին?: Երբ գիտնականին քշում ես երկրից?: Երբ 4-րդ դասարանի կրթություն ունեցողը գրավում է երկրի արդյունաբերությունը: ՎԱՅ եդ խելքին: Երբ, այսպես կոչված, հայկական մշակույթի ներակայացուցիչների 90%-ը բառիս բուն իմաստով անգրագետ է? Այն ազգն է խելացի, որ կարողանում է օգտագործել ուրիշի խելքը` հանուն իր բարօրության: Ի~նչ խելացի ազգի մասին է խոսքը:
Հայ կնոջն այս ու այն չի սազում: Հարց` ինչու? Հայ կինը ինչով է տաբերվում` ասենք անգլուհուց, իսպանուհուց, հույնից, իտալուհուց ու, ընդհանրապես, մյուս ազգերից? Երկնային է? Այլ աշխարհներից է իջեցվել մեղքերով լի այս մեղսավոր աշխարհ? Ինչով է տարբերվում նա? Նրան չի կարելի բաց սիրել, արտահայտել իր զգացմունքները, կիրքը, պետք է լինի խոհանոցում, խելքի տոկոսայնությունը պետք լինի -0,000002%, բիզնեսից 100.000 կիլոմետր հեռու /ցանկացած բիզնեսով զբաղվող կին` մեր երկրում համավում է պոտենցիալ անբարոյական/, փեշը փակ, բերանը սկոտչով ամուր փակած, ծեծված ու այդ ծեծից ահավոր գոհ, հլու հնազանդ /Հայաստանում այն շփոթում են կենդանական աշխարհի կարկառուն ներկայացուցչի հետ, ում միսը մենք այդքա~ն սիրում ենք/, շահով ամուսնացող: Այս սա է իսկական ՀԱՅ ԿԻՆԸ բոլորիս համար: Իսկ մնացածը` հայ կին չեն, նրանք անբարոյականներ են: Ինչպես վերևում նշել էի, ծայրահեղականությունը չարիք է, ԻՍԿ ՄԵՆՔ ԱՆՍԱՀՄԱՆ ԾԱՅՐԱՀԵՂԱԿԱՆ ԵՆՔ: Մենք կառուցում ենք անհամար հյուրանոցներ` անպայման սաունայով ու խոսում ենք մեր կանանաց կարելիների ու չի կարելիների մասին:
Էս համատարած քաոսում, էս համատարած անգրագիտության մեջ, էս համատարած անտեղյակության մեջ, էս համատարած լկտիության ու լպիրշության մեջ Շնչելը` համաձայնեք, անհնար է դառնում: Ժողովրդի մեջ, որ չգիտի ինչ է ուզում /մենակ հողակտոր, բայց ինչի համար, որ ինչ անենք, էս մի կտոր հողը չենք հարգում ու ապականում ենք ամեն ձև/, ում համար երգն-երաժշտությունը /հիմանականում, անճաշակ, թուրքական/ հա'մ գիտություն է, հա'մ արվեստ, հա'մ ապրելակերպ` դժվար է արարել ու ապրել:
Ու ամենասկզբում ինձ տրված հարցերի պատասախանը հիմա էսպես է հնչում` որ ապագա երեխաներս սա չտեսնեն ու չլսեն, որ հետո ինձ չմեղադրեն այստեղ մնալու ու լճանալու համար, ՈՐ ԻՐԵՆՑ ՀԱՄԱՐ ԼՈՒՍԱՎՈՐ ԱՊԱԳԱ ՍՏԵՂԾԵՄ:
Բայց հիմա, ես դրա հիմնավոր պատասխանը գիտեմ: Ես սիրում եմ իմ հայրենիքը` իսկապես սիրում եմ, բայց ինչ է հայրենիքը?: Հայրենիքը` հողը, ջուրը, սարերը /հայերի համար միայն Արարատը/, լեռները ու քարերը չեն: Հայրենիքը ոչ էլ կառավորությունն ու ընդիմությունն է /ինչպես ոմանք մտածում են/: Հայրենիքը` ժողովուրդն է, որ այստեղ ապրել ու ապրում է, շինում ու բարգավաճում է այս հողակտորը, որը կոչվում է Հայաստան /չնայած Արմենիա ավելի լավ է հնչում, քան Հայաստան/: Ու ես սիրում եմ այդ հայրենիքը: Բայց ինչպես ամեն բան այս մեծ աշխարհում, այնպես էլ Սիրելը` իր բոլոր դրսևորումներով, հանդիսանում է հեղհեղուկ երևույթ: Ու այդ հեղեղուկը պատել է և ինձ:
Ամեն անգամ լսելով, որ հայ ժողովուրդը ամենահինն է, ամենայուրօրինակը, ամենաանբասիրն ու բարոյականը, որ ՀԱՅ ԿՆՈՋԸ այսինչն ու այնինչը չի սազում` ակամա ապուշ եմ կտրում ու էլի հիշում Սիրո` հեղհեղուկ լնելու մասին: Ախր ինչու, ինչու ենք մենք այսպես խոսում? Ինչու ենք գովում մեզ, մեզ գերադասում? Ամենհին ազգն եք, հըմմմ, կասկածելի է: Էդ դեպքում ինչ պիտի ասեն եգիպտացիները, չինացիները, հնդիկները, հույները ու պարսիկները: Նրանք ովքեր են? Նրանք ուր էին, երբ մենք աշխարհն էինք կերտում մեր` անճաշակ ձևով: Հիմա ձեզնից շատերը էսպես էլ կասեն: Իմիջայլոց` մեր շինարարական տաղանդի մասին: Երևի Աստված ճիշտ է արել, որ հայերին գեր տերության կարգավիճակ չի տվել, այլապես ամբողջ աշխարհը կթաղվեր անհասկանալի, աբսուրդի հասնող չափսերի, ճարտարապետության մեջ գոյություն չունեցող երկրաչափական մարմիների, անճաշակության /բոլոր ոլորտներում/ մեջ: Ու մենք դեռ մեզ համարում ենք գեր ազգ` հա գեր ազգ ենք, բան չունեմ ասելու, բայց մարմնի կառուցվածքով միայն: Ամենաբարոյականն ենք ու ամենանբասիրը: Ամենաբարոյականը` թույլ տվեք չհամաձայնել: Անբարոյականություն է, երբ ստում ես, խաբում, 'քցում', դավաճանում, քո եսը ամեն ինչից ու բոլորից գերադասում, սողում, սապոնվում ու առավոտից երեկո մտածում ես ում վատություն կամ չարություն անելն է` ԱՆԲԱՐՈՅԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ: Դե, հիմա ինձ ասեք, որ մենք էսպիսինը չենք: Ես անհատական նկատի չունեմ, այլ ընդհանրական: Բախտս մի քիչ բերել է` ինձ շրջապատող ընկերներս, ծանոթներս, հարազատներս էսպիսին չեն, բայց, ցավոք, նրանք շատ քիչ մասն են կազմում:
Որոշ ժամանակ առաջ կհամաձայնեի, որ խելացի ազգ ենք, բայց...
Բայց մի պահ մտածում ես, եթե խելացի ազգ լինեինք, ամեն խաժամուժի ու խուժանի թույլ չէինք տա մտնել, ավիրել, բռնաբարել ու տիրանալ այս երկրին: Հպատանում ենք, որ Տիգրան ենք ունեցել, բայց մեր անգրագիտության, մեծամտության ու ՔՑԵԼՈՒ մեծ տաղանդի ''շնորհիվ" կորցրինք այն ամենն, ինչ էդ մարդը մեզ թողել էր: Սա է խելացիությունը?: Երբ երկիրդ վաճառում ես օտարին?: Երբ գիտնականին քշում ես երկրից?: Երբ 4-րդ դասարանի կրթություն ունեցողը գրավում է երկրի արդյունաբերությունը: ՎԱՅ եդ խելքին: Երբ, այսպես կոչված, հայկական մշակույթի ներակայացուցիչների 90%-ը բառիս բուն իմաստով անգրագետ է? Այն ազգն է խելացի, որ կարողանում է օգտագործել ուրիշի խելքը` հանուն իր բարօրության: Ի~նչ խելացի ազգի մասին է խոսքը:
Հայ կնոջն այս ու այն չի սազում: Հարց` ինչու? Հայ կինը ինչով է տաբերվում` ասենք անգլուհուց, իսպանուհուց, հույնից, իտալուհուց ու, ընդհանրապես, մյուս ազգերից? Երկնային է? Այլ աշխարհներից է իջեցվել մեղքերով լի այս մեղսավոր աշխարհ? Ինչով է տարբերվում նա? Նրան չի կարելի բաց սիրել, արտահայտել իր զգացմունքները, կիրքը, պետք է լինի խոհանոցում, խելքի տոկոսայնությունը պետք լինի -0,000002%, բիզնեսից 100.000 կիլոմետր հեռու /ցանկացած բիզնեսով զբաղվող կին` մեր երկրում համավում է պոտենցիալ անբարոյական/, փեշը փակ, բերանը սկոտչով ամուր փակած, ծեծված ու այդ ծեծից ահավոր գոհ, հլու հնազանդ /Հայաստանում այն շփոթում են կենդանական աշխարհի կարկառուն ներկայացուցչի հետ, ում միսը մենք այդքա~ն սիրում ենք/, շահով ամուսնացող: Այս սա է իսկական ՀԱՅ ԿԻՆԸ բոլորիս համար: Իսկ մնացածը` հայ կին չեն, նրանք անբարոյականներ են: Ինչպես վերևում նշել էի, ծայրահեղականությունը չարիք է, ԻՍԿ ՄԵՆՔ ԱՆՍԱՀՄԱՆ ԾԱՅՐԱՀԵՂԱԿԱՆ ԵՆՔ: Մենք կառուցում ենք անհամար հյուրանոցներ` անպայման սաունայով ու խոսում ենք մեր կանանաց կարելիների ու չի կարելիների մասին:
Էս համատարած քաոսում, էս համատարած անգրագիտության մեջ, էս համատարած անտեղյակության մեջ, էս համատարած լկտիության ու լպիրշության մեջ Շնչելը` համաձայնեք, անհնար է դառնում: Ժողովրդի մեջ, որ չգիտի ինչ է ուզում /մենակ հողակտոր, բայց ինչի համար, որ ինչ անենք, էս մի կտոր հողը չենք հարգում ու ապականում ենք ամեն ձև/, ում համար երգն-երաժշտությունը /հիմանականում, անճաշակ, թուրքական/ հա'մ գիտություն է, հա'մ արվեստ, հա'մ ապրելակերպ` դժվար է արարել ու ապրել:
Ու ամենասկզբում ինձ տրված հարցերի պատասախանը հիմա էսպես է հնչում` որ ապագա երեխաներս սա չտեսնեն ու չլսեն, որ հետո ինձ չմեղադրեն այստեղ մնալու ու լճանալու համար, ՈՐ ԻՐԵՆՑ ՀԱՄԱՐ ԼՈՒՍԱՎՈՐ ԱՊԱԳԱ ՍՏԵՂԾԵՄ:
RSS Feed